Koers houden op de woelige wateren van Corona

In het Financiële Dagblad van 8 april 2020 las ik het verontrustende bericht dat met name werkende jongeren het meest lijden onder de corona stress. Bijna 70% van de werkende jongeren ervaart die stress, in mijn cohort van de vijftig plussers is dat slechts 15%. Dat is nogal een verschil! Ze ervaren stress en concentratieproblemen. Laten dit nou juist ook de kenmerken van een burn-out zijn als ze lang aanhouden. Daar schrok ik wel van, maar ik herken het helaas ook.

Digital Native

Je zou denken die millennials en young professionals zijn opgegroeid in het digitale tijdperk, ze zijn vergroeid met hun mobieltjes en de hele dag online. Zij zullen wel makkelijk schakelen naar digitaal vergaderen, communiceren via de app (dat doen ze toch al bij voorkeur) etc. Allemaal vooroordelen van mijn kant. Ik zie dat ook bij mijn eigen, inmiddels weer thuiswonende, millennials. Ik hoor het van de millennials die ik begeleid bij hun afstuderen. En van de cursisten die we in onze trainingen hebben gehad. Veelal hebben ze veel moeite met het schakelen naar deze tijd waarin alles op losse schroeven staat. Ik vind eigenlijk ook niet zo gek. Zoveel hebben ze nog niet meegemaakt. Het ergste wat er wellicht is gebeurd, is een keer blijven zitten of zakken voor een examen of tentamen, een afwijzing op een sollicitatie. Verder verliep het leven redelijk soepel en rimpelloos.

Eerdere crises en stress

Wij hebben het hier in huize Jaarsma, waar we nu dus regelmatig met 4,5 of 6 volwassenen thuis werken, over; onze kinderen vragen of we dit al eens eerder mee gemaakt hebben. Nee, dat ook weer niet. Ik kom met heftige gebeurtenissen uit mijn jeugd ook niet verder dan de sneeuwwinter van 1979, veelvuldig door hun oma aangehaald. Dat was ook gewoon wel stoer een paar dagen ingesneeuwd zitten op het Groningse platteland. Ik maakte me erge zorgen over Tsjernobyl en aids toen ik studeerde en tegelijkertijd was dat ook een redelijk ‘ver van mijn bed show’.

Wel maak ik nu als ondernemer de derde crisis mee, dan heb ik de crisis van mijn eigen burn-out nog niet eens genoemd. Voorjaar 2017 ging het licht uit, het duurde een tijdje voor ik dat zelf in de gaten had en al helemaal voor ik het toe wilde geven. Uiteindelijk scheen het pas twee jaar later weer volop en was de burn-out achter de rug. Mede in dit licht vind ik de berichten in de krant, maar ook op het 20.00 uur journaal over de eenzaamheid onder alleen werkende en wonende millennials zeer verontrustend.

Structuur

“Veel millennials moeten alle structuur nu uit zichzelf halen” (Het Financiële Dagblad 8 april 2020)

Dat valt niet mee als je dat lastig vindt. Ik hoor ook andere geluiden van degenen die dat al langer heel goed kunnen en geen enkel probleem hiermee ervaren, maar dat zijn wellicht uitzonderingen. In mijn eigen huishouden zie ik beide categorieën. Ik ben natuurlijk nog steeds die vervelende moeder die indien nodig wel heel hard naar boven roept dat het nu wel eens tijd wordt. Helaas voor mijn zoons is hun vader net zo vervelend. De eerste week van onze intelligente lockdown hadden we heel democratisch besloten met zijn allen om 7.30 uur te ontbijten, gezellig! Dat lukte geloof ik één week vrij makkelijk. We zouden dan bij het ontbijt ook de doelen voor die dag delen; doelen stellen zet je immers ook in de actiemodus. Dat hielden we dezelfde week vol, daarna sloop ons oude gedrag er weer in.

Ik ben geen psycholoog, maar ik geloof dat je juist in tijden van crisis teruggrijpt op je oude gewoonten omdat die houvast bieden. Je moet dan ook wel heel sterk in je schoenen staan en zeer intrinsiek gemotiveerd zijn om je dag volgens een voor jou fijn ritme te beginnen. 7.30 uur samen ontbijten was voor mij een fijn ritme, de vader van het spul heeft er dan al een halve werkdag opzitten en de jongste van de heren vond dat natuurlijk achterlijk vroeg. Hij zegt het niet, maar is nu volgens mij heel gelukkig met de structuur die weer wordt geboden door colleges die weliswaar online zijn, maar toch gelukkig doorgaan.

Sociale contacten

Het gebrek aan sociale contacten is een groot gemis en daarmee ook een stressfactor. Domweg omdat even lekker chillen, bijkletsen niet meer zo makkelijk gaat. Ze missen het echte contact. Gelukkig zijn daar ook allerlei alternatieven voor door middel van “tele-pilsen” en de houseparty app. Face-timen, whats-app bellen en ook KPN biedt tal van mogelijkheden. Ik zie werkgevers dat heel goed oppakken met vrijmibo’s via Zoom, Microsoft Teams of anderszins. Ik zie ook werkgevers dit aspect volledig negeren. Ik werk al 25 jaar vanuit huis en vind dat heerlijk, maar ook ik merk dat mijn telefoongesprekken met samenwerkingspartners ook een deel “koffie-automaat” koetjes en kalfjes onderwerpen gaan bevatten. Niet alleen door mij geïnitieerd, maar ook door hen. We missen dat gewoon, je mist het menselijke contact. We zien elkaar soms wel, maar echt even in de ogen kijken en inchecken hoe het gaat is lastig. Ik adviseer de leidinggevenden die ik coach dit nadrukkelijk wel te doen. Vraag hoe het echt gaat en wacht ook op het antwoord. Als het nodig is, als je de indruk hebt dat iemand echt wat extra zorg en aandacht nodig heeft, maak daar dan tijd voor. Ga wandelen in een rustig gebied. Geef aandacht.

Over- en onderpresteren

De meeste millennials vragen heel veel van zichzelf, zijn niet zo gauw tevreden. Ze nemen het werk zo ie zo al gauw mee naar huis en nu is het letterlijk thuis. “Wanneer ben ik dan klaar?” was een vraag die ik laatst kreeg. “Je bent klaar als jij gedaan hebt wat je doen wilde die dag, of als je energie op is voor die dag, was mijn antwoord.” Deze young professional is een zeer harde werker met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Je hoeft haar niet achter de broek te zitten, ze weet echt zelf wel wat haar deadlines zijn. Zo iemand moet je stimuleren en vertrouwen geven. Èn afremmen! Helaas doet haar leidinggevende precies het tegenovergestelde; elke morgen om 8.30 uur bellen. Zij kan kennelijk geen leidinggeven vanuit afstand en heeft grote moeite om de controle los te laten. Ik ben heel benieuwd naar de gevolgen van deze intelligente lock-down in het post coronatijdperk. Ik zou haar aan willen raden de 8e eigenschap van Stephen Covey te lezen.

Realistisch tijdsbeeld

Wat ik ook veel hoor is dat het zo lastig is om thuis 8 uur te werken. Dat doe ik helemaal nooit! Ik werk meestal zo’n 6 uur en houd ruime pauzes. Maar in die zes uur werk ik wel heel geconcentreerd en ben ik dus ook heel productief. Het fijne van thuis werken is dat je alle zinloze vergaderingen en dergelijke gelijk kwijt bent. Vroeger werkte ik ook veel als interim-manager. Ik deed in 3 dagen een fulltimebaan. Wellicht was ik wat ervarener en daardoor iets sneller, maar de meeste tijdswinst zat toch echt in niet aansluiten bij vergaderingen waar ik niet bij hoefde te zijn. Als je thuis in vier blokken van anderhalf uur werkt, krijg je ongelooflijk veel gedaan. Op kantoor loop je wat vaker naar een collega, maak je een praatje, word je gestoord waardoor je uit je concentratie bent etc. etc. Dat zijn trouwens ook gelijk de momenten die je nu waarschijnlijk heel erg mist. Wat ik maar wil zeggen is dit, let minder op het aantal ‘kantooruren’ dat je werkt en meer op wat je gedaan krijgt op die dag. Daar draait het allemaal ten slotte om. Heel mooi vond ik de videoberichten van onze burgemeester van de Hof van Twente waarin ze ons op het hart drukte vooral ook niet te streng voor jezelf te zijn. Deze tijd vraagt van ons allemaal nu eenmaal enorm schakelen en dat vraagt tijd en energie. Gun jezelf die tijd om tot een voor jou werkbaar ritme te komen. Ik gun het jou dat je ook na een thuiswerkdag tevreden afsluit en ontspant.

Dag afsluiten

Maar wanneer weet je nou wanneer je klaar bent voor die dag? Als het goed is heb je je doelen voor die dag bepaald en kun je veel taken afstrepen. Dat is ontzettend fijn om te doen. Ik werk altijd met lijstjes en ben soms zelfs zo kinderachtig er een taakje op te zetten als ik dat vergeten was en die vervolgens af te strepen 😉.

Zeker als je vanuit huis werkt in één en dezelfde ruimte waarin je woont, is het belangrijk dat je je werk echt afsluit. Dat kun je bijvoorbeeld doen met een ‘ritueel’; je doet je laptop dicht, schrijft op waar je de volgende dag mee wilt beginnen, ruimt je werkplek op en laat de werkdag letterlijk achter je. Misschien helpt het om een ommetje te lopen met veilige afstand natuurlijk en weer terug te komen van je werk in je huis. Wat voor jou ook maar werkt om van de werk-modus in de ontspanningsmodus te komen. Zet een kop lekkere thee als je terugkomt en doe wat mindfullness oefeningen. Maak er een vast patroon van, zodat je lichaam en geest gaan herkennen dat je fijn de avond in gaat.